Wellicht geeft het inzicht; wat maakt dat de basisafspraken in een ouderschapsplan zo belangrijk zijn?
De kinderen hebben hier het grootste belang bij. En als ouders de kinderen helderheid en duidelijkheid kunnen geven, dan zijn ze daar blij mee.
Als ouder ben je verantwoordelijk voor de veiligheid van de kinderen. Veilig betekent dat de kinderen zich kunnen concentreren op wat voor hun belangrijk is; school, spelen, vriendjes vriendinnetjes en naar je ouders toe kunnen als er wat is. Open over een andere ouder kunnen praten zonder dat ouders elkaar afvallen, al ben je het soms niet met elkaar eens. Kinderen krijgen levenslessen van beide ouders mee en van andere volwassenen en die kunnen verschillend zijn van mening. Later pakken ze eruit wat bij hen als mens past. Elke ouder heeft zijn eigen manier van doen, in het algemeen is de één niet beter of slechter…het is alleen anders.
Metafoor
Hebben jullie zelf wel eens gereden of je laten rijden in landen als Pakistan, Turkije, India of anderszins. Landen waar de auto’s later zijn gekomen dan in Europa en direct in grote aantallen?
Als je daar rijdt, is het in het begin erg zoeken of er een patroon in zit, wat de regels zijn en of er überhaupt regels zijn. Gevolg is veel getoeter, afsnijden, gas geven op een moment dat je afvraagt of het kan, dieren op de weg. Veel irritatie zie je om je heen. De weg die je aflegt gaat ipv sneller langzamer. Verkeer staat regelmatig vast op plekken waar het niet hoeft. Continue alert zijn in de chaos. Dit kost energie, tijd en stress.
In Nederland zijn de verkeerregels helder. Je weet hoe hard je mag, wie er voorrang heeft en wat te doen bij een groen stoplicht.
Natuurlijk kan het irritatie oproepen als je liever 150 km rijdt maar dat je niet harder mag dan 100 km. Is het jammer dat het stoplicht op rood staat. Dan kan je ervoor kiezen om alsnog door rood te rijden of 150 km per uur. Je weet dat daar een boete opstaat. Dat is de consequentie.
Boetes die in het leven zijn geroepen om de verkeersongevallen zo laag mogelijk te houden. Toch ervaar je binnen de regels vrijheid. Jij weet waar je aan toe bent en de rest ook. Als iemand zich er niet aan de regels houd roept dat ergernis op, zeker als je net groen hebt. Of als je net zelf een auto wilde inhalen. Ergernis omdat het gevaar kan opleveren maar ook omdat de ander vind dat hij/zij meer recht heeft op de weg dan jij.
Als er basisregels zijn dan geeft dit minder stress (je hoeft niet constant alert te zijn, je weet hoe laat je aankomt op je bestemming enz. ) Kortom je weet de speelruimte waarin je makkelijk van A naar B kan gaan, wat geen boetes oplevert enzovoorts. Dat leveren basisregels op in het verkeer…maar dus ook bij mensen.
Ouderschapsplan
Een ouderschapsplan heeft hetzelfde principe. Ieder weet na het maken van afspraken de speelruimte en er is en geen of minder ergernis over afspraken. Niet voor de kinderen en niet voor de ex-partners die ouders zijn. Ieder kan zijn of haar eigen leven weer opbouwen aan de hand van de speelruimte die er is. Het is dan ook belangrijk dat de ouders dit doorgeven aan de omgeving ( opa’s en oma’s, vrienden etc.). Dan weten zij ook wat mogelijk is en wat niet.
Verschil met het verkeer is dat je een boete direct voelt en ziet. Het niet houden aan afspraken wekt irritatie op bij ex-partner. Een boete is makkelijk, je betaalt en bent er van af. Zo werkt het nu eenmaal niet bij mensen. Mensen stapelen irritatie op en de soepelheid gaat stap voor stap achteruit. Totdat er een keiharde lijn wordt getrokken en gesprekken niet meer mogelijk zijn. Dit heeft zijn weerslag op de kinderen. Kinderen voelen dat meer dan dat ouders soms door hebben. En als je niet uitkijkt worden zij de verkeersagent om alles in goede banen te laten leiden.
Juist door duidelijkheid te scheppen als ouder voorkom je problemen en krijgt ieder de vrijheid, binnen de speelruimte die er is, de kans om de eigen weg te gaan volgen. Je kan dan aandacht schenken aan de weg (kinderen, werk enzovoorts) in plaats van aandacht schenken aan de andere chauffeurs omdat je daarvan niet weet hoe ze zich gedragen in het verkeer.
Juist als je uit elkaar gaat wil je je eigen route bepalen, dat geldt voor jullie alle twee. De één neemt misschien de rustige landschap weggetjes en de ander de snelweg. Waar je in een huwelijk naar compromissen zoekt, is dat in je eigen auto niet meer nodig. Je hebt zelf de regie binnen de mogelijkheden en onmogelijkheden die er zijn (net als overal, waar dan ook).
Kinderen worden zelfstandiger totdat ze zelf hun rijbewijs hebben. Alles wat ze geleerd hebben nemen ze mee en gaan ze gebruiken. Dat maakt dat een ouderschapsplan niet statisch is. De afspraken veranderen en ze kunnen leren dat er zowel iets voor de landweggetjes te zeggen is als de snelwegen.
Stel dat je de basis niet goed neerlegt qua afspraken (ouderschapsplan) en elkaar hierdoor geen ruimte geeft op de weg dan resulteert dit in onnodige boetes- spanningen irritaties en dit gaat ten kosten van een ieder en van de kinderen. Voor kinderen is het fijn om te weten bij wie wanneer ze zijn, net als voor de ouders. De kinderen weten bij wie ze moeten zijn als er iets is, als ze naar school gaan als ze willen afspreken met andere kinderen enzovoorts.
Ik hoop dat deze metafoor inzicht geeft en duidelijk maakt dat afspraken belangrijk zijn. Het is juist niet om mensen in hun vrijheid te beperken, maar om twee mensen de ruimte te geven het eigen pad op te gaan los van elkaar en samen met de kinderen.
Hart [en] Zaken
lid van het netwerk ScheidingsWijze[n]
door Marieke Buitink, Scheidingsspecialist en mediator te Zutphen en Doetinchem eo
