Wie krijgt de hond?

Over trouw, scheidingsangst en het delen van liefde.

Dag 1.
Ze praten zachter de laatste tijd. Alsof woorden kunnen breken als glas. De lucht in huis ruikt anders – naar karton, tranen en iets wat ze ‘verhuizen’ noemen.
Ik weet nog dat ze ooit tegelijk lachten als ik met modderpoten op de bank sprong. Nu lachen ze niet meer tegelijk.
Soms slaapt hij op de bank. Soms zij. En soms niemand.
Ik hou de wacht bij de deur. Want iemand moet toch blijven.

Een hond voelt meer dan je denkt

Een scheiding is voor mensen ingewikkeld, maar voor huisdieren misschien nog wel verwarrender.
Een hond voelt spanning feilloos aan. De toon, de geur, de stilte. Alles verandert, vaak nog voordat er iets wordt uitgesproken. Waar mensen woorden hebben, hebben dieren waarneming.

Het gedrag dat volgt – niet willen eten, piepen, blaffen of plassen in huis, weglopen – wordt vaak gezien als lastig, maar het is eigenlijk scheidingsangst.
Een hond snapt niet wat er misging, alleen dat de geur van veiligheid niet meer hetzelfde is.

In het boek Wie krijgt Lassie?, over een kind dat zijn ouders ziet scheiden, wordt diezelfde loyaliteit voelbaar gemaakt. Lassie staat symbool voor onvoorwaardelijke trouw – iets wat dieren zonder oordeel blijven geven, ook als mensen dat onder elkaar verliezen.

Wie krijgt de hond?

Het is een vraag die vaker gesteld wordt dan je denkt: “Wie krijgt de hond?”
Sommige stellen nemen daar vooraf al afspraken over op in hun convenant, net als over alimentatie of de woning. Anderen komen er pas achter als de scheiding al in gang is gezet.
Want hoe deel je iets dat geen bezit is, maar een levend wezen met gevoel?

Sommige mensen kiezen voor een co-ouderschap voor hun hond. Bij een kat gebeurt dat niet vaak.
Om de week naar de ander, net als de kinderen. Dezelfde voerbak, twee manden, vaste routines. Het kan werken, mits het rustig blijft.
Voor dieren is voorspelbaarheid belangrijker dan een plek. Ze hechten zich aan ritme, geur en stemgeluid.

Het vraagt dus meer dan goede bedoelingen: duidelijke afspraken, respect voor elkaars tijd en vooral geen strijd.
Want ruzie over een huisdier is vaak een uitvergroting van iets groters – verdriet dat nog niet helemaal verteerd is.

Dag 12.
Ik ruik hem nog op het kussen waar zij nu slaapt.
Soms hoor ik zijn stem door dat zwarte ding waar ze tegen praat. Dan kwispel ik, maar ze glimlacht niet.
Vandaag zei ze: “Morgen ga je even logeren bij papa.”
Ik weet niet wat logeren is, maar ik hoop dat het ruikt naar wandelen.

Als nieuwe partners in beeld komen

Na een scheiding komt er soms iemand nieuws.
Een nieuwe stem, een nieuwe geur, een nieuwe manier van aaien. Niet iedereen denkt eraan hoe groot die verandering is – niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de hond of kat.

Honden zijn territoriaal. Ze ruiken alles: dat er iemand anders is geweest, dat de energie anders voelt. Soms trekken ze zich terug, soms gaan ze juist extra beschermen.
En ja, ook een dier kan jaloers lijken. Niet omdat ze bezitterig zijn, maar omdat ze loyaal zijn.
Ze begrijpen niet dat liefde deelbaar is. Ze volgen gewoon hun instinct: beschermen wat ooit van hen was.

Daarom kan het helpen om een nieuw persoon rustig te introduceren. Laat de hond zelf contact maken. Dwing niets. Geef het dier de tijd om vertrouwen te ruiken, niet alleen te horen.

Wat dieren ons leren over liefde

Honden en katten veroordelen niet. Ze spiegelen.
Waar wij woorden zoeken, zoeken zij nabijheid.
Waar wij analyseren, liggen zij gewoon naast je – stil, maar precies daar waar het pijn doet.

Misschien is dat wel de grootste les die een huisdier kan geven bij een scheiding:
dat liefde niet verdwijnt, maar van vorm verandert.
Dat trouw niet betekent dat je nooit loslaat, maar dat je elkaar rust gunt.

Als mediator zie ik vaak hoe een huisdier onbedoeld de brug blijft tussen twee mensen. De overdracht van een hond bij de voordeur kan een moment zijn van spanning, maar ook van verbinding. Een gedeeld “hoe was het met hem?” kan meer helen dan honderd woorden over verleden en schuld.

Dag 45.
Ik heb twee manden nu.
Eentje bij haar, waar het ruikt naar koffie en bloemen.
Eentje bij hem, waar ik meer mag rennen.
Ik weet niet of ze ooit weer samen lachen.
Maar ik weet wel dat ze allebei nog van mij houden.
En dat is genoeg.

Meer dan een hond in de strijd

Uit eigen ervaring weten wij mediators bij ScheidingsWijze dat kinderen, net als huisdieren, soms de stille getuigen zijn van wat volwassenen doormaken.
Beiden willen geen partij kiezen; ze willen alleen zekerheid, aandacht en liefde.

Het gaat zelden alleen over het dier als de hond scheidingsangst ervaart.
Het gaat over trouw, over loslaten, en over het vermogen om ondanks alles samen zorg te blijven dragen.

En misschien, heel misschien, zijn huisdieren daarin onze trouwste leraren.
Ze leren ons wat onvoorwaardelijk is, zelfs als het leven verdeeld lijkt.

Zie jij de hond?

Scheiden raakt niet alleen mensen. Ook dieren voelen de scheiding aan – soms eerder dan wijzelf.
Of je nu kiest voor co-ouderschap over je hond, of een nieuwe start met een nieuwe partner: vergeet niet wie er stil in de kamer ligt, met oren gespitst en ogen vol begrip.

Want als iemand weet wat liefde is, dan is het degene die nooit om woorden vraagt.

En juist daarom is het verstandig om bij een mediator die tevens scheidingsspecialist is stil te staan bij de rol van huisdieren in jullie scheiding.
Of je nu wel of geen huisdierenplan wilt maken – het gesprek erover helpt misverstanden te voorkomen en recht te doen aan de plek die een dier in jullie leven inneemt.
Een goede mediator kijkt verder dan de papieren afspraken. Die ziet wat er leeft, ook bij wie niet kan praten.

Deze reeks nodigt uit om niet meteen te duiden of te concluderen.
Maar om even te kijken….

Wat zie jij in dit beeld?

En wat raakt jou daarin?

Miranda Boerkamp

• Deel dit artikel: