De eerste foto’s zonder Johan
Er moest een nieuwe foto van mij komen. Dat klinkt onschuldig, maar het voelde als een onmogelijke opdracht.
Niet omdat ik niet op de foto wilde, maar omdat ik niet lachend vastgelegd wilde worden.
Hoe kon ik lachen, terwijl mijn broertje Johan er niet meer was?
Ik was bang dat, als iemand mij zou vragen of ik broers of zussen had, ik in huilen zou uitbarsten.
Wat moest ik zeggen?
Ja, ik héb een broer, maar hij leeft niet meer? Of alleen: nee, ik heb geen broer (meer) – en hem daarmee onzichtbaar maken?
Elke variant deed pijn.
Met de tijd – al is dat woord vaak een dooddoener – werd het iets beter.
Niet omdat het gemis minder werd. Misschien is het gemis met de jaren juist wel groter geworden.
Maar ik kon weer ademen zonder dat het steken gaf.
Herinneringen die blijven binnenkomen
Sommige momenten blijven onverwacht hard binnenkomen.
Op een verjaardag van mijn ouders denk ik nog altijd: even overleggen met Johan.
Hoor ik iemand toeteren die voorbij ons huis rijdt, dan denk ik dat hij langskomt.
Zie ik een capuchon voor mijn deur, dan verwacht ik dat hij het is.
Ik schrijf vaak over hem.
Misschien om de herinnering levend te houden.
Of misschien wel om mijn kop in het zand te steken, omdat ik het niet aan kan dat hij er niet meer is…..
Vijf jaar later – geluk toelaten
Nu, vijf jaar later, kan ik eerlijk zeggen: ik ben niet ongelukkig.
Sterker nog, misschien heeft het leven wel meer zin dan ooit.
Juist omdat ik besef dat het kort kan zijn.
Dat je moet genieten van wat er is.
Ik ben nu samen met mijn geliefde, dat heeft veel te lang geduurd naar mijn zin. Me teveel laten leiden door wat een ander nodig had in plaats van te luisteren naar wat ik zelf nodig heb.
Soms voelt het te laat – boven de vijftig en met het verlies van mijn broer in mijn rugzak.
Maar misschien waardeer ik het juist meer omdat ik weet hoe kwetsbaar geluk is.
De parallel met scheiden als rouwproces
In mijn werk als mediator zie ik vaak hetzelfde mechanisme bij scheiding.
Het is óók een rouwproces.
Soms zelfs lastiger dan overlijden, omdat je geconfronteerd blijft worden.
Als ouders blijf je elkaar zien en moet je samenwerken.
Of je draagt trauma mee door wat er tijdens de relatie is gebeurd.
Je kunt je vertrouwen kwijt zijn – in anderen, maar ook in jezelf.
Waarom kiezen voor geluk zo lastig kan zijn
In het boek Kwestie van geluk van Rosalie Reichardt-Mulder staat iets wat mij raakte: geluk aannemen is vaak moeilijker dan ongeluk vasthouden.
Er zijn veel redenen waarom we blijven hangen in iets wat ons niet gelukkig maakt:
- Schuldgevoel tegenover anderen die het minder hebben dan jij.
- Angst voor verandering, omdat het bekende veiliger voelt, hoe pijnlijk het ook is.
- Weerstand tegen nieuwe stappen, uit angst voor veronderstelde pijn.
Dat herken ik – in mijn eigen rouw, maar ook bij mensen die ik begeleid.
De stap zetten naar iets nieuws vraagt lef.
Geluk en ongeluk horen bij elkaar
Het klinkt bijna cliché, maar het is waar: zonder regen geen regenboog.
Zonder momenten van ongeluk zou geluk zijn glans verliezen.
Geluk gaat niet over spullen of perfecte omstandigheden.
Het gaat over verbinding, over jezelf leren kennen en leren omgaan met de moeilijke momenten.
Ruimte maken voor geluk
In mediation is het soms alsof ik iemand een deur laat zien die altijd op slot leek te zitten.
Achter die deur ligt niet meteen een zorgeloos leven, maar wel de mogelijkheid om weer licht toe te laten.
Het begint met kleine keuzes: iets doen wat je blij maakt, een herinnering koesteren zonder dat het pijn doet, durven geloven dat er nog mooie hoofdstukken komen. Er zit een logica in geluk volgens Mo Gawst.
Geluk als keuze én als geschenk
Ik zal Johan altijd missen.
Er zullen altijd momenten zijn waarop het gemis rauw en dichtbij voelt.
Maar ik heb geleerd dat je tegelijk mag rouwen én gelukkig mag zijn.
Of je nu iemand verliest aan de dood of aan een scheiding:
het gaat er niet om dat het verdriet verdwijnt, maar dat het een plek krijgt.
Zodat er ruimte overblijft voor het mooiste wat je kunt ervaren:
geluk, ondanks alles.
