Alleen zijn is soms samen sterker zijn
Scheiden doe je nooit alleen. Zelfs als je partner allang uit beeld is, blijven de lijntjes – met familie, herinneringen en ja, ook met vrienden – nog lang voelbaar. En soms voel je die banden pas écht als het stil wordt.
In de maanden na mijn scheiding groeide mijn band met een vriendin die zelf al jaren alleen was. We vonden elkaar in de stilte van lege huizen en volle hoofden. Geen opsmuk, geen haast, geen oordeel. Alleen herkenning. We konden praten over hoe verwarrend het leven is als je alles opnieuw moet uitvinden, maar ook gewoon samen zwijgen. En dat was misschien nog wel het fijnst: het stil mogen hebben, zonder dat het leeg voelde.
Een vriendschap vol oude verhalen
Zij wist al langer hoe het was om alleen verder te gaan. En ze wist ook wat er zich achter mijn voordeur had afgespeeld, nog voordat ik het zelf hardop durfde te zeggen. Ze was een van de weinigen aan wie ik in vertrouwen vertelde over het geweld in mijn relatie – toen het nog sluimerde, onzichtbaar voor de buitenwereld. Ze hoorde mijn verhaal, al die jaren. En bleef erbij.
Na haar eigen scheiding had zij jarenlang een soort haat-liefdeverhouding met haar ex. Ze vertelde me geregeld over hoe hij haar had gekleineerd, maar ook over de momenten waarop hij haar aan het lachen kon maken. Ze bleef contact met hem houden. En hoewel het soms oud zeer naar boven haalde, zag ze ook nog steeds zijn goede kanten.
Ik was haar luisterend oor. En meestal was dat genoeg. Soms wilde ik iets zeggen, maar vaker luisterde ik gewoon. Het is een kunst om te luisteren zonder te hoeven oplossen. Een kunst die ik als mediator dagelijks inzet, maar in vriendschap soms nóg moeilijker blijkt.
De spiegel van irritatie
Natuurlijk, ook in onze band zat wrijving. Ze kon soms nogal op de voorgrond treden, graag in het middelpunt willen staan. Ik vond dat lastig, zeker in een periode waarin ik zelf alles behalve stevig stond. Maar tegelijkertijd dacht ik: wat me het meest irriteert in een ander, zegt vaak iets over mij. Misschien moest ik juist daar iets van leren. Grenzen aangeven. Mijn eigen plek durven nemen.
Want vriendschap draait niet alleen om geven, maar ook om ontvangen. En dat heb ik lang niet zo goed gekund.
Nieuwe liefde, oude loyaliteiten
Toen ik opnieuw verliefd werd, verschoof er iets. Waar ik hoopte op blijdschap, kwam er afstand. Waarschuwingen. Kleine steken onder water. Haar band met mijn ex bleef – via familie, via sociale lijntjes die ik juist zo graag wilde loslaten. Alsof mijn nieuwe begin voor haar een bedreiging was van iets ouds dat zij niet wilde opgeven.
Ik voelde me verscheurd tussen dankbaarheid en irritatie. Want ze had zóveel voor me betekend, maar ook zóveel verwarring gebracht. En dat alles zonder dat we het er echt over konden hebben.
Scheiden na huiselijk geweld
De druppel kwam toen ik eindelijk wilde praten over het geweld in mijn vorige relatie. Niet als drama, niet als verwijt, maar gewoon… omdat ik het móést uitspreken. Omdat ik pas sinds kort besefte hoe ernstig het eigenlijk was. Hoe diep het zat. En hoe erg ik mezelf had weggecijferd.
Maar in plaats van een luisterend oor kreeg ik een klap die niet fysiek was, maar minstens zo hard aankwam. “Daar moet je nu toch wel eens overheen zijn,” zei ze. “Je had eerder weg moeten gaan.”
Ik wist niet wat ik hoorde.
Ik, die haar al die jaren had aangehoord, ook als het mij te veel werd. Ik, die nooit oordeelde, zelfs niet toen ze bleef terugkomen bij iemand die haar niet goed deed. Ik stond met lege handen.
Een vriendschap die stil verdween
Ik trok me terug. Zei dat ik even ruimte nodig had. Dat er iets voorgevallen was wat me raakte, dat ik wat rust zocht. Haar antwoord kwam snel: een bericht waarin ze de vriendschap beëindigde.
En ik? Ik bleef achter met een mengeling van spijt, boosheid en opluchting. Want hoe waardevol iemand ook voor je is geweest – je kunt niet blijven geven als je niet gehoord wordt.
Scheiden betekent rouwen. Niet alleen om een liefdesrelatie die voorbij is, maar soms ook om vriendschappen die hun houdbaarheidsdatum bereikt hebben. En dat doet pijn. Maar ook pijn heeft zijn functie: het wijst je op je grenzen.
Ik leer steeds beter om niet alleen de ander te begrijpen, maar ook mezelf. Om niet alleen ruimte te maken voor het verhaal van de ander, maar ook voor mijn eigen waarheid.
Want vriendschap vraagt om wederkerigheid. En om respect voor wat je niet kunt zien, maar wel kunt voelen.
De schaamte bij huiselijk geweld
Wat ik hardop wil zeggen – en wat misschien wel moet worden gezegd – is dit:
De term huiselijk geweld is misleidend. Alsof het erbij hoort, als onderdeel van het huishouden. Alsof het minder erg is dan ander geweld, omdat het zich binnen de muren van een woning afspeelt.
Maar geweld is geweld.
Zoals slachtofferadvocaat Richard Korver zei: het is gewoon geweld. En het raakt onze samenleving veel dieper dan de zogenoemde topcriminelen. Het geweld dat zich achter voordeuren afspeelt is onzichtbaar voor de buitenwereld, maar laat diepe sporen na. Niet alleen bij slachtoffers, maar ook bij kinderen, families, toekomstige relaties – bij de maatschappij als geheel.
En wat het nóg ingewikkelder maakt: de schaamte.
Veel slachtoffers van huiselijk geweld durven er niet over te praten. Niet tijdens, en soms ook niet ná de scheiding. Je denkt dat het jouw schuld is. Dat je had moeten ingrijpen, eerder had moeten weggaan, sterker had moeten zijn.
Maar dat is onzin. Je schuld is het nooit. Je bent slachtoffer. Punt.
En je bent niet alleen.
Voor wie dit herkent
Als je dit leest en iets in dit verhaal raakt je – weet dan dat er hulp is. En dat je niet hoeft te zwijgen. Niet langer.
Scheiden na huiselijk geweld vraagt moed.
Schaamte hoort niet bij jou, maar bij degene die geweld gebruikt.
Bij ScheidingsWijze luisteren we. Of je nu nog midden in het proces zit, zoekt naar veiligheid, of worstelt met het loskomen van oud verdriet – je bent welkom.
Je hoeft het niet alleen te doen.
Meer lezen dat huiselijk geweld geen incident is? Lees hier onder verder. 1
Gratis informatiegesprek aanvragen
Huiselijk geweld is geen incident, maar een patroon
In het familierecht en de jeugdbescherming wordt huiselijk geweld nog te vaak gezien als een serie losse incidenten. Maar wie goed kijkt, ziet iets veel fundamentelers: een patroon van dwingende controle. Structureel geweld, dat diep ingrijpt op het ouderschap en de veiligheid binnen het gezin.
David Mandel noemt dit intieme terreur – geen ruzie, geen uitbarsting, maar een systeem van macht en onderdrukking. Juist na een scheiding blijft dit patroon vaak doorwerken, al is het geweld niet altijd meer fysiek zichtbaar.
Wat we nodig hebben – in rechtszalen, rapportages en hulpverlening – is een andere bril. Een die het patroon zichtbaar maakt. Een die niet langer alleen kijkt naar ‘wie deed wat op welke dag’, maar naar structureel ouderlijk gedrag.
Want het gaat niet alleen om wat de gewelddadige ouder deed,
maar óók om wat de andere ouder dag in dag uit probeerde te beschermen.
Daarom vraagt Mandel om iets eenvoudigs, maar radicaals:
- Documenteer het patroon van de veroorzaker.
- Leg het beschermende gedrag van de andere ouder vast.
Alleen dan krijgen we zicht op de schade én op de veerkracht. Alleen dan kunnen we geweld structureel aanpakken – in plaats van het te individualiseren of te juridiseren.
Deze benadering is essentieel bij gezags-, omgangs- en strafzaken.
Ze geeft taal aan wat vaak onzichtbaar blijft, en biedt houvast voor professionals én ouders die worstelen met onbegrip, scheve verhoudingen of ouderverstoting.
Ook in Nederland groeit de behoefte aan zo’n geïntegreerde aanpak. Volgens Katinka Lünnemann (Verwey-Jonker Instituut) is het tijd voor een gemeenschappelijke taal – eentje die de veiligheid van kinderen én de dynamiek van huiselijk geweld in ogenschouw neemt. Een taal die gendersensitief is en de juiste ouder verantwoordelijk houdt.
Het is tijd dat we stoppen met moeders de schuld geven en vaders negeren.
Tijd voor juridische taal die geweld erkent voor wat het is:
Structureel. Schadelijk. En nooit meer ‘gewoon huiselijk’.
